Christos Tzivelos

                     Modelling Phenomena

 

It has now been four decades since Christos Tzivelos worked on the “Rhetoric of the Image,” the series that marked the beginning of his brief yet concise career in art. In the eighteen active years before his untimely death in 1995, the artist managed to leave behind a remarkable body of sculptures characterised by originality, cohesion and maturity. Using mainly light, he created a series of poetic and highly meditative images that justify his place among the most gifted Greek visual artists of the ’80s and ’90s.

 

This first retrospective of Christos Tzivelos attempts to record and present the traces of a “falling star” to a broader public. Entitled Modelling Phenomena (after one of his works), the exhibition presents the key moments in his oeuvre, highlighting its lesser-known or unknown aspects. It comprises works made between 1977 and 1995, starting with a replica of his interactive installation for the exhibition “Mito e Realtà” in Bari, Italy, and ending with an unfinished drawing from the series “Lights-Fossils”.

 

The exhibition underscores the relation of Christos Tzivelos with semantics, Greek mythology, philosophy, alchemy and cosmology. It also traces the different stages in his work, with an emphasis on the three-dimensional, self-illuminated installations for which he was best known. Also presented are his intangible works, such as the projections of insects, the spherical glass bulbs, the photographs, and the drawings from the “Lights-Fossils” series. A wealth of material from the artist’s personal archive (sketches, models, handwritten notes, invitations, catalogues and books) are exhibited in eleven showcases, along with the screening of a digitized film, courtesy of Diohandi, with Tzivelos’s early installations in the context of group exhibitions of Greek artists abroad.

 

For Tzivelos light has functioned as the primal material, as a materia prima, since 1983. It is enclosed in sculptural forms of wax or resin. Light shapes the forms, raising them from darkness. Tzivelos connects light with cosmogony, the myth of the creation of the universe and, indirectly, with cosmology and the Big Bang, since light and fire are equated. Hephaestus, Prometheus, Hermes/Mercury, Hermaphroditus, Ares/Mars, the god of war, and Apollo, the god of light, are intertwined in the artist’s occult installations that function as geometrical “magical signs” and narrations full of multi-layered meanings.

 

Christos Tzivelos defined his engagement in art through the intellectual and manual processing of nature. “The artist’s hand,” he said in an interview, “can cultivate a relationship with natural phenomena such as light.” Today the curator’s hand comes as a well-deserved tribute to point out—literally, to bring to light—a rare case of an artist.

 

Bia Papadopoulou, Christopher Marinos

Exhibition Curators

 

                              

                             Xρήστος Τζίβελος

                     Modelling Phenomena

​

Μας χωρίζουν τέσσερις δεκαετίες από τότε που ο Χρήστος Τζίβελος ασχολήθηκε με τη «Ρητορική της εικόνας», την ενότητα που σηματοδοτεί την έναρξη της σύντομης σε διάρκεια αλλά εξαιρετικά περιεκτικής καλλιτεχνικής του πορείας. Στα 18 μόλις χρόνια που έδρασε μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1995, ο καλλιτέχνης πρόλαβε να αφήσει πίσω του ένα σημαντικό γλυπτικό έργο που το διακρίνει η πρωτοτυπία, η συνοχή και η ωριμότητα. Χρησιμοποιώντας κυρίως το φως, δημιούργησε μια σειρά από ποιητικές και βαθυστόχαστες εικόνες, που δικαίως τον καθιστούν έναν από τους πιο ταλαντούχους Έλληνες εικαστικούς των δεκαετιών του ’80 και του ’90.

 

Η πρώτη αναδρομική έκθεση του Χρήστου Τζίβελου επιχειρεί να καταγράψει και να επικοινωνήσει σε ένα ευρύτερο κοινό τα ίχνη ενός «διάττοντα αστέρα». Με τίτλο Modelling Phenomena (ο τίτλος προέρχεται από το ομώνυμο έργο του), η έκθεση παρουσιάζει τις σημαντικότερες στιγμές της εικαστικής του παραγωγής, αναδεικνύοντας λιγότερο γνωστές αλλά και άγνωστες πτυχές της. Περιλαμβάνει έργα από το 1977 έως το 1995, με αφετηρία την αναπαράσταση της διαδραστικής εγκατάστασης που εξέθεσε στην έκθεση «Mito e Realtà» (Μύθος και πραγματικότητα) στο Μπάρι της Ιταλίας και σημείο λήξης ένα ανολοκλήρωτο σχέδιο από τη σειρά «Φώτα-Απολιθώματα».

 

H έκθεση υπογραμμίζει τη σχέση του Χρήστου Τζίβελου με τη σημειολογία, την ελληνική μυθολογία, τη φιλοσοφία, την αλχημεία, την κοσμολογία. Ταυτόχρονα σκιαγραφεί διαφορετικά στάδια της εργασίας του, δίνοντας έμφαση στις τρισδιάστατες αυτόφωτες εγκαταστάσεις με τις οποίες έγινε ευρύτερα γνωστός. Παρουσιάζονται επίσης τα άυλα έργα του, όπως οι προβολές εντόμων, οι γυάλινες σφαιρικές λάμπες, φωτογραφίες και η ενότητα σχεδίων «Φώτα-Απολιθώματα». Πλούσιο υλικό από το προσωπικό αρχείο του καλλιτέχνη (σκαριφήματα, προσχέδια, χειρόγραφες σημειώσεις, προσκλήσεις, κατάλογοι και βιβλία) εκτίθεται σε έντεκα προθήκες, ενώ, με την ευγενική παραχώρηση της Διοχάντης, προβάλλεται ένα ψηφιοποιημένο φιλμ το οποίο καταγράφει τις πρώιμες εγκαταστάσεις του Τζίβελου, που έγιναν στο πλαίσιο ομαδικών εκθέσεων Ελλήνων καλλιτεχνών στο εξωτερικό.

 

Το φως, για τον Τζίβελο, λειτουργεί από το 1983 ως πρώτη ύλη, ως materia prima. Εγκλωβίζεται στις γλυπτικές φόρμες από κερί ή ρητίνη και τις σχηματοποιεί καθώς τις αναδεικνύει από το σκοτάδι. Ο Τζίβελος συνδέει το φως με τον μύθο της δημιουργίας του σύμπαντος, και, εμμέσως, με την κοσμολογία και την Μεγάλη Έκρηξη, αφού φως και φωτιά ταυτίζονται. Ήφαιστος, Προμηθέας, Ερμής, Ερμαφρόδιτος, Άρης, ο θεός του πολέμου, και Απόλλων, ο θεός του ηλιακού φωτός, εμπλέκονται στις απόκρυφες εγκαταστάσεις του καλλιτέχνη, που λειτουργούν ως γεωμετρικά «μαγικά σήματα» και πολυεπίπεδες νοηματικές αφηγήσεις.

 

Ο Χρήστος Τζίβελος προσδιόριζε την προσωπική του ενασχόληση με την τέχνη μέσα από τη διανοητική και χειροποίητη επεξεργασία της φύσης. «Το χέρι του καλλιτέχνη» έλεγε σε μια συνέντευξή του «μπορεί να καλλιεργήσει μια σχέση με τα φυσικά φαινόμενα, όπως με το φως». Και το χέρι του επιμελητή, αποτίοντας ελάχιστο φόρο τιμής, έρχεται σήμερα να επισημάνει –να φέρει κυριολεκτικά στο φως– μια σπάνια περίπτωση καλλιτέχνη.

 

Μπία Παπαδοπούλου, Χριστόφορος Μαρίνος

Επιμελητές της έκθεσης

​

​

​